Επιμορφωτικό πρόγραμμα στη Λισσαβώνα

Το πρόγραμμα έλαβε χώρα στη Λισσαβώνα της Πορτογαλίας, στο σχολικό συγκρότημα «Agrupamento de Escolas de S. João da Talha».

Το πρόγραμμα που παρακολουθήσαμε είχε στόχο την επιμόρφωση σε θέματα τεχνολογίας και τη χρήση της στην εκπαιδευτική διαδικασία. Επιπλέον περιείχε και χαρακτηριστικά ενημέρωσης για την παιδεία και την εκπαίδευση γενικότερα στην χώρα αυτή.

Η διάρκεια του προγράμματος ήταν 6 ημέρες οι οποίες περιείχαν σεμινάρια 6 και 7 ωρών. Το υλικό ήταν διαρθρωμένο με τέτοιο τρόπο έτσι ώστε να ευνοείται ο ομαδοσυνεργατικός χαρακτήρας του σεμιναρίου.

Το σχολείο και το σχολικό περιβάλλον

Το σχολείο βρίσκεται σε μια περιοχή στη Λισσαβώνα που συγκεντρώνει διαφορετικούς πληθυσμούς. Είναι ανάμεσα σε μια βιομηχανική ζώνη και σε μία περιοχή που κατοικούν και Ρομά. Οι μαθητές του προέρχονται από διαφορετικά στρώματα πληθυσμού κυρίως χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος.Το σχολείο είναι κοντά σε κεντρικές αρτηρίες της πόλης για την διευκόλυνση κατά την μετακίνηση των μαθητών. 

Πρώτη μέρα στη Λισαβόνα. Παρασκευή 8-4-2016

Μετά από ολοήμερο ταξίδι κατά την νυκτερινή άφιξη μας στο αεροδρόμιο της Λισαβόνα, συναντηθήκαμε  με τον κ. Jose Cruz στο αεροδρόμιο, επιμορφωτή του προγράμματος.  Στην συνάντηση αυτή προγραμματίστηκε συνάντηση την επόμενη μέρα, ώστε να γίνουν αλλαγές στο πρόγραμμα και να διδαχθούν όλα τα αντικείμενα που είχαν προγραμματιστεί.

Δεύτερη μέρα στη Λισαβώνα. Σάββατο 9-4-2016

Συνάντηση με τον επιμορφωτή στο ξενοδοχείο. Κατά τη συνάντηση έγινε προγραμματισμός και ενημέρωση για την επιμόρφωση. Ο επιμορφωτής πληροφορήθηκε  για ποια θέματα ενδιαφέρεται η ομάδα μας να επιμορφωθεί περισσότερο και σε ποια αντικείμενα μπορεί να συντομευθεί η επιμόρφωση. Συμφωνήθηκε η επιμόρφωση να ξεκινά νωρίτερα το πρωί και να συντομευθούν τα διαλείμματα, ώστε να διδαχθούν όλα τα αντικείμενα του προγράμματος.

Τρίτη μέρα. Κυριακή 10-4-2016

Ελεύθερη μέρα.

Τέταρτη μέρα. Δευτέρα 11-4-2016

Άφιξη στο σχολικό συγκρότημα, όπου θα υλοποιηθεί η επιμόρφωση. Στην είσοδο-πύλη του σχολείου, όπου υπάρχει φύλακας, μας υποδέχθηκε ο επιμορφωτής και εκπαιδευτικοί του σχολείου. Σε κάθε ένα δόθηκε κάρτα με το όνομα του και το λογότυπο του προγράμματος για να μπορεί να εισέρχεται στο χώρο του σχολείου. Το προσωπικό και οι μαθητές εισέρχονται με ηλεκτρονικές κάρτες.

Το συγκρότημα είναι αρκετά μεγάλο και με αρκετούς κοινόχρηστους χώρους για τα παιδιά και τα μέλη του διδακτικού αλλά και διοικητικού προσωπικού. Το σχολείο διαθέτει πολλά σημεία ενδιαφέροντος για τους μαθητές, όπως χώρους αναψυχής, βιβλιοθήκη, εστιατόριο και άλλα. Διαθέτει επίσης και ένα μακροσκελή κατάλογο εργαστηρίων για τις ανάγκες των πολλών διαφορετικών ειδικοτήτων.

Η ξενάγηση επίσκεψη στους χώρους του σχολείου είχε προγραμματιστεί για την τελευταία μέρα του επιμορφωτικού προγράμματος.

Το επιμορφωτικό πρόγραμμα ξεκίνησε με περιγραφή του εκπαιδευτικού συστήματος της Πορτογαλίας με έμφαση στη Δευτεροβάθμια εκπαίδευση, στο πρόγραμμα σπουδών, στην αυτονομία των σχολικών μονάδων, στην αξιολόγηση και στον τρόπο εισαγωγής στην Τριτοβάθμια εκπαίδευση. Οι πληροφορίες για τον τρόπο χωρισμού των τμημάτων, όπου δεν ακολουθείται η αλφαβητική σειρά εντυπωσίασε την επιμορφούμενη ομάδα.
Έγινε περιγραφή του σχολικού συγκροτήματος και του σχολείου που μας φιλοξένησε και αξίζει να σημειωθεί ότι το σχολείο φιλοξενεί μαθητές σε τρεις βάρδιες, πρωινή, απογευματινή και βραδινή. Παρουσιάστηκε πως αξιοποιούνται οι νέες τεχνολογίες στη διδασκαλία αλλά και στη διοίκηση του σχολείου. Εντύπωση προκαλεί το σύστημα ελέγχου εισόδου – εξόδου των μαθητών που είναι πλήρως ηλεκτρονικό και οι κηδεμόνες τους έχουν πρόσβαση σε αυτό έτσι ώστε να ενημερώνονται. Μάλιστα το σύστημα αυτό δεν αποτελεί προνόμιο μόνο αυτής της σχολικής μονάδας αλλά είναι ένα κεντρικό ολοκληρωμένο πληροφοριακό σύστημα για όλα τα σχολεία και των 2 βαθμίδων.

Οι εκπαιδευτικοί της Πορτογαλίας αντιμετωπίζουν παρόμοια προκλήσεις με τους εκπαιδευτικούς της χώρας μας δηλαδή μεγάλους αριθμούς μαθητών με ετερογενείς ομάδες μάθησης. Συνεπώς ο ρόλος του εκπαιδευτικού αλλάζει, γίνεται όλο και περισσότερο διαμεσολαβητής στην αυτοδύναμη μάθηση των μαθητών. Στην επίτευξη του νέου ρόλου των εκπαιδευτικών μπορούν να συμβάλλουν οι νέες τεχνολογίες με τις μεθόδους (eLearning / Blended Learning) για τη διαφοροποίηση και εξατομίκευση.

Στο επιμορφωτικό πρόγραμμα δόθηκε έμφαση στη διαδικασία παροχής ανατροφοδότησης στους μαθητές. Η ανατροφοδότηση είναι οποιαδήποτε απάντηση από έναν δάσκαλο για την απόδοση ή τη συμπεριφορά του μαθητή. Μπορεί να είναι λεκτική, γραπτή ή χειρονομιακή. Ο σκοπός της ανατροφοδότησης στην μαθησιακή διαδικασία είναι η βελτίωση της απόδοσης του μαθητή.

Μετά την ενημέρωση για τη φιλοσοφία σχεδιασμού του εκπαιδευτικού συστήματος της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης της Πορτογαλίας και τη λειτουργία του σχολείου που φιλοξένει το σεμινάριο, ξεκίνησε το βιωματικό μέρος του σεμιναρίου.

Το πρώτο στάδιο ήταν η σύνδεση των υπολογιστών και των tablets της ομάδας μας στο σχολικό δίκτυο. Το σχολικό δίκτυο της Πορτογαλίας είναι προστατευμένο και για να συνδεθούμε έπρεπε να ακολουθήσουμε συγκεκριμένα βήματα που με υπομονή μας καθοδήγησε ο επιμορφωτής. Λόγω των διαφορετικών τύπων υπολογιστών και λειτουργικών συστημάτων η διαδικασία άρχισε να γίνεται επίπονη. Σημαντική ήταν η συμβολή στο στάδιο αυτό του συναδέλφου με ειδικότητα πληροφορικής, που αξιοποίησε ο επιμορφωτής και η διαδικασία σύνδεσης των υπολογιστών ολοκληρώθηκε σχετικά σύντομα.

Ο επιμορφωτής περιέγραψε πως αξιοποιούνται οι νέες τεχνολογίες στη διοίκηση του σχολείου και στη μαθησιακή διαδικασία. Το σχολείο αξιοποιεί ελεύθερο λογισμικό αλλά και εργαλεία, που παρέχονται δωρεάν και δεν ανήκουν στο ελεύθερο λογισμικό.

Το σχολείο αξιοποιεί σε μεγάλο βαθμό την πλατφόρμα moodle. Εκεί οι καθηγητές ανεβάσουν το διδακτικό υλικό τις ασκήσεις και τις εργασίες, που αναθέτουν στους μαθητές. Οι μαθητές εκεί ανεβάζουν τις εργασίες τους.

Το Moodle (Modular Object Oriented Developmental Learning Environment) είναι ελεύθερο λογισμικό διαχείρισης μαθημάτων (Course Management System), ένα σύστημα διαχείρισης μάθησης Learning Management System (LMS) ή ένα σύστημα εικονικής μάθησης (Virtual Learning Environment – VLE), ή πιο απλά ένα πακέτο λογισμικού για τη διεξαγωγή ηλεκτρονικών μαθημάτων μέσω Διαδικτύου, που προσφέρει ολοκληρωμένες υπηρεσίες Ασύγχρονης Τηλεκπαίδευσης.
 Το Moodle δεν βρίσκεται στην αιχμή της καινοτομίας στις τεχνολογίες της εκπαίδευσης. Παρ' ότι όμως τεχνολογικός Μαθουσάλας, είναι μια μοναδική εκπαιδευτική πλατφόρμα, που συνεχώς εξελίσσεται και ενσωματώνει νέα χαρακτηριστικά.
Εδραζόμενο θεωρητικά στην κονστρουκτιβιστική (εποικοδομιστική) θεωρία της μάθησης, με τα εργαλεία που περιέχει προσανατολίζει την ενέργεια του μανθάνειν σε τέσσερις κύριους άξονες: (Α) Την ποικίλη προσέγγιση του εκπαιδευτικού υλικού μέσα από διαφορετικές γλώσσες επικοινωνίας (κείμενα, εικόνες πολυμέσα) και τον προσανατολισμό της διδασκαλίας στην δημιουργία περιεχομένου, (Β) Την ενεργή στάση του μαθητή απέναντι στο εκπαιδευτικό υλικό, την αυτοδιδασκαλία και τη μαθησιακή του αυτονόμηση, (Γ) Την ανάπτυξη της κριτικής σκέψης και (Δ) Την ανάπτυξη της συνεργατικότητας και της ευελιξίας στην ανάληψη ποικίλων ρόλων στο πλαίσιο μιας ερευνητικής ομάδας. Έτσι, η τάξη μετατρέπεται σε εργαστήριο και ο μαθητής – πάνω στην οποία μετατροπή βασίζεται και η μέθοδος της ανεστραμμένης τάξης (flipped classroom) – που περιγράφεται παρακάτω, -  ασκούμενος στην επικοινωνία σε μια πληθώρα γλωσσών αποκτά ολοένα περισσότερες ικανότητες ερμηνείας και αναπαράστασης του κόσμου. Η γνώση που αποκτάται μ' αυτό τον τρόπο δεν είναι στείρα πληροφορία, αλλά γεμάτη νόημα εμπειρία του κόσμου, ο οποίος βήμα-βήμα γίνεται ολοένα και πιο οικείος, πιο γνωστός.
Εδώ, ανιχνεύεται η πρώτη καινοτόμος διάσταση της χρήσης του Moodle: η επιστημολογική διαφοροποίηση στην αναπαράσταση της γνώσης, η οποία παραδοσιακά περιορίζεται στην γραπτή κειμενική μορφή των σχολικών εγχειριδίων. Ο δάσκαλος, σαν εγγυητής της επάρκειας των εκπαιδευτικών πόρων, φροντίζει για την πολλαπλή -μέσω του Moodle- ανανέωση αυτής της αναπαράστασης αναδιατάσσοντας το υλικό και εμπλουτίζοντάς το με διαφορετικές γλώσσες. Οι μαθητές, από την μεριά τους, επεμβαίνουν στο εκπαιδευτικό υλικό και, δημιουργώντας νέο περιεχόμενο, το οικειοποιούνται, χτίζοντας σταδιακά την δική τους εικόνα του κόσμου, την προσωπική τους κοσμοαντίληψη.
Η δεύτερη καινοτομία είναι θεσμική: από κατασκευή του το Moodle επιβάλλει στους χρήστες την ανάληψη ρόλων στο πλαίσιο των μαθημάτων. Κάθε χρήστης αναλαμβάνει κάποιον ρόλο στα μαθήματα ή ενότητες που είναι εγγεγραμμένος. Οι ρόλοι -και μαζί τα προνόμια που τους συνοδεύουν- εναλλάσσονται στον βαθμό που ο μαθητής-χρήστης δημιουργώντας περιεχόμενο αναβαθμίζεται στο πλαίσιο του συστήματος. Αν το Moodle εισέλθει πετυχημένα στην τάξη, η εικονική ανάληψη διαφορετικών ρόλων συνοδεύεται από μια ανάλογη εναλλαγή ρόλων στην πραγματικότητα. Τοιουτοτρόπως, ο απλός εγγεγραμμένος μαθητής μπορεί να αναβαθμισθεί σε δημιουργό μαθήματος, ή υπεύθυνο για την διδασκαλία μιας ενότητας, ενώ ο δάσκαλος μπορεί να είναι διαχειριστής ή και μαθητής στο ίδιο αυτό μάθημα.
Η τρίτη καινοτομία αφορά την δικτύωση. Οι μαθητές και ο δάσκαλος χωρίζονται συγκυριακά σε ομάδες, ανταλλάσσουν μέσα από την πλατφόρμα μηνύματα, μοιράζονται πόρους, ή -ακόμη- συνδιαμορφώνουν περιεχόμενο μέσα από τα ενσωματωμένα wikis του Moodle. Στην συνέχεια, καλούν άλλες τάξεις του σχολείου τους (ή και άλλου σχολείου) να μοιραστούν την εργασία τους και να συμμετάσχουν στην έρευνά τους. Το σχολείο εκμεταλλεύεται αυτά τα δίκτυα για να έρθει σε επαφή με άλλα σχολεία και να συνεργασθεί μαζί τους.

Αφιερώθηκε αρκετός διδακτικός χρόνος στο θέμα της αξιολόγησης των μαθητών. Για τα θέματα της επιμόρφωσης υπάρχουν και σύνδεσμοι στην πλατφόρμα με επιπλέον υλικό όπως κείμενα πολυμεσικό υλικό και παραδείγματα.

Αναφέρθηκε ότι συνήθως όταν μιλάμε για αξιολόγηση μαθητών ο κόσμος σκέφτεται για γραπτά τέστ αξιολόγησης. Η αξιολόγηση όμως, ειδικά σήμερα στην εποχή της τεχνολογίας, δεν σχετίζεται πάντα με γραπτές εξετάσεις, μπορεί να είναι ένα σχέδιο εργασίας, μια παρατήρηση, ένα έργο, μια παρουσίαση ή ένα τέχνημα που να δείχνει οτι ομαθητής έχει κατανοήσει το διδακτικό αντικείμενο. Τελικά ο σκοπός της αξιολόγησης είναι να δείξει αν ο εκπαιδευόμενος έχει κατανοήσει αυτό που διδάχθηκε, γιατί να μην έχει η αξιολόγηση ευχάριστο χαρακτήρα; Ίσως οι εναλλακτικοί τρόποι αξιολόγησης να παίρνουν περισσότερο χρόνο ώστε να δημιουργηθούν και να χρησιμοποιηθούν, αλλά αν δημιουργηθούν μετά μπορούν να χρησιμοποιηθούν πολλές φορές. Στο σύνδεσμο http://www.teachhub.com/40-alternative-assessments-learning που μας δόθηκε αναφέρονται 40 διαφορετικές ιδέες για αξιολόγηση.

Πέμπτη μέρα. Τρίτη 12-4-2016

Παρουσιάστηκαν λογισμικά που μπορούν να αξιοποιηθούν στη μαθησιακή διαδικασία ως διδακτικά εργαλεία. Οι επιμορφούμενοι, που πήραν τον ρόλο του μαθητή και έκαναν εργασίες σε ορισμένα από τα εργαλεία που παρουσιάστηκαν. Παράλληλα κατατέθηκαν ιδέες από την ομάδα των επιμορφούμενων για την εφαρμογή κάθε εργαλείου στην τάξη. Τα εργαλεία ανήκουν στην κατηγορία του ανοικτού κώδικα ή δωρεάν λογισμικού, είναι online εφαρμογές και μπορούν να χρησιμοποιηθούν από τους μαθητές. Στην πλατφόρμα moodle στην κατηγορία toolbook είναι συγκεντρωμένοι οι σύνδεσμοι για τα εργαλεία αυτά. Ο επιμορφωτής δεν ανέλυσε τα εργαλεία που ήταν ήδη γνωστά στους επιμορφούμενους.

Τα πιο σημαντικά από τα εργαλεία που παρουσιάστηκαν είναι:

ed.ted.com: Εργαλείο παρακολούθησης και δημιουργίας διαδικτυακού μαθήματος ή διάλεξης, υπάρχει μεγάλη βιβλιοθήκη έτοιμων διαλέξεων. Η διάλεξη δημιουργείται σε τρία βήματα. Το εργαλείο είναι διαθέσιμο στο διαδίκτυο. Το εργαλείο αυτό αξιοποιείται πολύ και στην παιδαγωγική μέθοδο της ανεστραμμένης τάξης (flipped classroom). Μπορεί να αξιοποιηθεί ένα μάθημα ή μέρος του περιεχομένου ενός υπάρχοντος μαθήματος για να δημιουργηθεί εκπαιδευτικό υλικό για ένα νέο μάθημα που θα επισκεφθούν διαδικτυακά οι μαθητές στο σπίτι πριν έρθουν στη σχολική τάξη. Οι μαθητές θα είναι έτοιμοι για τις δραστηριότητες στην τάξη μόλις κατανοήσουν τις έννοιες που θα μελετήσουν στο σπίτι με τη βοήθεια του διαδικτυακού υλικού. Η μέθοδος της ανεστραμμένης τάξης περιγράφεται μετά.

www.thinklink.com: Εργαλείο επεξεργασίας και σχολιασμός φωτογραφίας και βίντεο. Με τις δραστηρίοτητες δημιουργίας διαδραστικών εικόνων στο ThingLink οι μαθητές  αναπτύσσουν δεξιότητες του 21ου αιώνα και εμπλουτίζουν τον ενθουσιασμό τους για τη μάθηση. Το ThingLink λειτουργεί σε όλα τα σύγχρονα προγράμματα περιήγησης στο Web, καθώς και στα: iPad, iPhone και συσκευές Android. Αξιοποιώντας τα χαρακτηριστικά του λογισμικού οι μαθητές μπορούν να δημιουργήσουν κολάζ από εικόνες και σε κάθε τμήμα του κολάζ να προσθέσουν συνδέσμους σε πολυμεσικό υλικό. Με το εργαλείο αυτό μπορούν να προστεθούν σχόλια σε  διαγράμματα και σε εικόνες, να σχολιαστούν φωτογραφίες και χάρτες είτε μέσω βίντεο είτε με σελίδες Wikipedia είτε με άλλο περιεχόμενο, να γίνει αφήγηση ιστοριών σε εικόνες, να περιγραφούν πληροφορίες σε αναδυόμενα μενού.

www.voki.com: Υπαγόρευση κειμένου διαδικτυακά. Δίνει περισσότερες δυνατότητες όταν ο χρήστης κάνει σύνδεση. Υπάρχουν αμέτρητοι τρόποι για να χρησιμοποιηθεί το Voki, μπορεί να χρησιμοποιηθεί για οποιοδήποτε θέμα σε κάθε επίπεδο, το όριο χρήσης του είναι όσο και το όριο της φαντασίας. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε blog, σε σχέδια μαθήματος, σε παρουσιάσεις, σε κοινωνικά δίκτυα κ.ά. Το Voki μπορεί να αξιοποιηθεί είτε στην τάξη είτε στην ανεστραμμένη τάξη.

www.audacityteam.org: Το Audacity είναι πρόγραμμα ψηφιακής επεξεργασίας ήχου και ηχογράφησης, που κυκλοφορεί ως ελεύθερο λογισμικό και είναι ανεξάρτητο πλατφόρμας. Ανάμεσα στα χαρακτηριστικά του είναι: Επεξεργασία ήχων μέσω λειτουργιών Αποκοπής, Αντιγραφής και Επικόλλησης (Cut, Copy, Paste) με απεριόριστη δυνατότητα Αναίρεσης (Undo). Μίξη πολλών-διαφορετικών καναλιών ήχου. Δυνατότητα λεπτομερών ρυθμίσεων στην ταχύτητα παιξίματος του ήχου κρατώντας σταθερό το ρυθμό-τόνο (pitch-tempo συχνοτήτων). Μια τέτοια λειτουργία μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τον συγχρονισμό ήχου με κινούμενη εικόνα. Δυνατότητα αλλαγής ρυθμού-τόνου (pitch-tempo συχνοτήτων) χωρίς μεταβολή της ταχύτητας παιξίματος. Οι δυνατότητες του λογισμικού αυτού μπορούν να αξιοποιηθούν από εκπαιδευτικούς γλωσσικών μαθημάτων, από μουσικούς αλλά και από τους μαθητές στα σχέδια εργασίας.

Www.Exposure.com: Είναι ένας χώρος και εργαλείο δημιουργίας και φιλοξενίας ιστοσελίδων για τη δημιουργία όμορφων ιστοριών από φωτογραφίες. Ο χρήστης δημιουργεί από άλμπουμ φωτογραφιών ιστορίες, που μπορούν να αξιοποιηθούν είτε για διδασκαλία είτε για σχέδια εργασίας.

Www.Pixton.com: Εργαλείο δημιουργίας comics με μεγάλη ποικιλία χαρακτήρων και πρότυπα. Είναι κατάλληλο για όλα τα γνωστικά αντικείμενα και για όλες τις τάξεις, περιλαμβάνει και σχέδια μαθήματος. Κάθε  σχέδιο μαθήματος είναι πλήρες με οδηγίες για τον εκπαιδευτικό, οδηγίες για τους μαθητές και διαδραστικές ρουμπρίκες για την αξιολόγηση.

Prezi.com: Το Prezi είναι μια εφαρμογή  για εντυπωσιακές παρουσιάσεις και εργαλείο αφήγησης που χρησιμοποιεί ένα ενιαίο καμβά (Whiteboard), αντί των παραδοσιακών διαφανειών. Η εφαρμογή αυτή μπορεί χρησιμοποιηθεί διαδικτυακά μέσω cloud (σύννεφο) ή εκτός σύνδεσης  με την επιλογή download. Είναι εργαλείο παρουσίασης που βοηθά στην οργάνωση και στο μοίρασμα ιδεών ώστε να αναπτυχθούν παρουσιάσεις συμμετοχικά. Το Prezi επιτρέπει στους χρήστες να χαρτογραφήσουν τη διάταξη. Το ζουμ μπορεί να αξιοποιηθεί για να αναδείξει τα συμφραζόμενα των σχέσεων μεταξύ των πληροφοριών.

http:VoiceThread.com: είναι ένα από τα πολλά εργαλεία Web 2.0 που δημιουργήθηκε για να βοηθήσει τους χρήστες να επικοινωνούν και να συνεργαστούν γύρω από μια ποικιλία θεμάτων. Η κεντρική ιδέα του εργαλείου αυτού είναι ο σχολιασμός από ένα ή περισσότερους χρήστες και διαμερισμός φωτογραφιών. Ο εκπαιδευτικός μπορεί να δώσει διευκρινίσεις για ένα διάγραμμα, να σχολιάσει και να παρατηρήσει στοιχεία μιας φωτογραφίας και να ζητήσει από μαθητές να κάνουν σχόλια για ένα κείμενο που είναι αποθηκευμένο με φορμάτ φωτογραφίας. Για την δημιουργία ενός μεμονωμένου VoiceThread, οι χρήστες μπορούν να ανεβάσουν οποιοδήποτε συνδυασμό από εικόνες, έγγραφα (π.χ., από το Word, Acrobat [PDF], Excel ή PowerPoint), και βίντεο κλιπ να οργανώσουν αυτά τα στοιχεία σε μια προβολή διαφανειών. Οι εκπαιδευτικοί μπορούν να στη συνέχεια, να προσθέσουν

σχόλια σε κάθε διαφάνεια με πολλές διαφορετικές μεθόδους συμπεριλαμβανομένων δακτυλογραφημένου κείμενου ή καταγραφή φωνής ή βίντεο. Οι εκπαιδευτικοί μπορούν να κάνουν ένα VoiceThread κοινό, επιτρέποντας στους άλλους να προσθέσουν τα δικά τους σχόλια σε οι διαφάνειες. Μέσω αυτής της διαδικασίας, οι εκπαιδευτικοί μπορούν να διευκολύνουν τις συνομιλίες γύρω από μια σειρά από εικόνες, βίντεο, ή μια ολόκληρη παρουσίαση PowerPoint με τους μαθητές τους και να τους παρέχουν μια ευκαιρία να μοιραστούν τη φωνή τους, κυριολεκτικά, στη συζήτηση με πολλούς τρόπους. Το εργαλείο αυτό μπορεί να αξιοποιηθεί σε μεγάλο βαθμό στην ανεστραμμένη τάξη.

https://www.mindmup.com: Ένας χάρτης εννοιών είναι ένα διάγραμμα που χρησιμοποιούνται για την οργάνωση οπτικά των πληροφοριών. Η οργάνωση είναι ιεραρχική και δείχνει τις σχέσεις μεταξύ των τεμαχίων του συνόλου. Συχνά δημιουργείται γύρω από μια ενιαία αντίληψη, που ως εικόνα στο κέντρο του μια κενή σελίδα, στην οποία προστίθενται οι σχετικές αναπαραστάσεις των ιδεών, όπως εικόνες, λέξεις και τα μέρη των λέξεων. Σημαντικές ιδέες που συνδέονται άμεσα με την κεντρική ιδέα, και άλλες ιδέες διακλαδίζονται έξω από αυτά. Το εργαλείο αυτό είναι διαδικτυακό.

www.wordle.net: είναι ένα εργαλείο με  παιχνιώδη μορφή για τη δημιουργία «συννεφολέξεων» από ένα κείμενο. Τα σύννεφα δίνουν μεγαλύτερη βαρύτητα στις λέξεις που εμφανίζονται συχνότερα στο κείμενο πηγή. Μπορείτε να τροποποιηθούν τα σύννεφα με διαφορετικές γραμματοσειρές, σχεδιαγράμματα, και συνδυασμούς χρωμάτων. Οι εικόνες που δημιουργούνται με Wordle μπορούν να εκτυπωθούν ή να αποθηκευθούν.

Παρουσιάστηκε πως το σχολείο αξιοποιεί την πλατφόρμα Moodle για την παροχή ψηφιακών μαθημάτων και επιμορφωτικού υλικού. Ένα ακόμη στοιχείο που έκανε αίσθηση στην ομάδα είναι η χρήση των ιστοχώρων google εκ μέρους των διαχειριστών. Στη χώρα μας κατά κανόνα αξιοποιούνται λογισμικά ανοικτού κώδικα και πόροι του πανελλήνιου σχολικού δικτύου.

Αξιοποιώντας εργαλεία όπως το ThingLink, που είναι εργαλείο επεξεργασίας σε εικόνα για την εισαγωγή σχολείων και συνδέσμων, δημιουργήσαμε δραστηριότητες και τις ανεβάσαμε στην πλατφόρμα Moodle. Τις δραστηριότητες τις είδε διαδικτυακά κάθε επιμορφούμενος και έκανε σχόλια μέσω της πλατφόρμας.

Με την βοήθεια των εργαλείων που περιγράψαμε παραπάνω μας έγινε μια ενδελεχής περιγραφή της παιδαγωγικής μεθόδου «Flipped Classroom», που παρουσιάστηκε την προηγούμενη μέρα. Παρουσιάστηκε η δημιουργία εικονικού χώρου μαθήματος μέσα στην τάξη, που με τον κατάλληλο σχεδιασμό προσεγγίζει το ενδιαφέρον τον μαθητών και κάνει το μάθημα πιο ελκυστικό μέσα στην τάξη. «Αναστροφή στην τάξη» σημαίνει ότι οι μαθητές αποκτούν την πρώτη έκθεση σε νέο υλικό, εκτός του μαθήματος, συνήθως μέσω ανάγνωσης ή διάλεξης βίντεο, και στη συνέχεια αξιοποιείται ο χρόνος στην τάξη για να γίνει το πιο δύσκολο έργο: να αφομοιώσει ο μαθητής αυτή τη γνώση, ίσως μέσω της επίλυσης αποριών, ασκήσεων, προβλημάτων, συζήτησης.

Με αφορμή ερώτηση για την ενεργοποίηση του ενδιαφέροντος των μαθητών, παρουσιάστηκε περαιτέρω η παιδαγωγική μέθοδος αυτή, που περιλαμβανόταν και στο επιμορφωτικό πρόγραμμα, γίνεται αντιστροφή της διδασκαλίας και της εργασίας στο σπίτι, δηλαδή οι μαθητές παρακολουθούν εκπαιδευτικό οπτικοακουστικό υλικό στο σπίτι, πριν  από το μάθημα στη σχολική τάξη το οποίο ακολουθεί την εργασία στο σπίτι. Στο σπίτι οι μαθητές παρακολουθούν διαλέξεις μικρής διάρκειας σε βίντεο. Στη σχολική τάξη ο χρόνος αφιερώνεται σε ασκήσεις, πρότζεκτς ή συζητήσεις. Οι βίντεο διαλέξεις, είτε δημιουργούνται από τον διδάσκοντα εκπαιδευτικό, είτε επιλέγονται από διαδικτυακό αποθετήριο. Για να διασφαλιστεί ότι οι μαθητές κάνουν την απαραίτητη προετοιμασία στο σπίτι, ερευνητές προτείνουν ένα μοντέλο ανάθεσης που βασίζεται στο ότι οι μαθητές παράγουν έργο (γραπτώς, προβλήματα, κλπ) πριν από την τάξη. Οι μαθητές λαμβάνουν παραγωγική ανατροφοδότηση μέσα από τις δραστηριότητες επεξεργασίας που συμβαίνουν στην τάξη, μειώνοντας την ανάγκη για τον εκπαιδευτή να παρέχει εκτενή γραπτή ανάδραση σχετικά με την εργασία των μαθητών.

Σε μια παραδοσιακή διάλεξη, ο μαθητής συχνά προσπαθεί να συλλάβει ό, τι λέγεται κατά τη στιγμή που ομιλεί ο εκπαιδευτικός. Δεν μπορούν να σταματήσει τον εκπαιδευτικό να σκεφθεί τι λέγεται, και μπορεί να χάσει σημαντικά σημεία, διότι προσπαθεί να μεταγράψει τα λόγια του εκπαιδευτή. Αντίθετα, η χρήση ηχογραφημένο μέσου ενημέρωσης βίντεο και διαλέξεων υπό τον έλεγχο των μαθητών μπορούν να παρακολουθήσουν, προς τα πίσω, και να περάσουν  γρήγορα ότι γνωρίζουν. Αυτή η ικανότητα μπορεί να έχει ιδιαίτερη αξία για μαθητές με μαθησιακές δυσκολίες. Αφιερώνεται περισσότερος χρόνος στην τάξη για την εφαρμογή των ιδεών, έτσι δίδεται μια καλύτερη ευκαιρία στους εκπαιδευτικούς για τον εντοπισμό σφαλμάτων στη σκέψη.  Την ίδια στιγμή, τα συνεργατικά έργα μπορεί να ενθαρρύνουν την κοινωνική αλληλεπίδραση μεταξύ των μαθητών, πράγμα που καθιστά ευκολότερο για να μάθουν ο ένας από τον άλλο μέσα από την  ποικιλία των δεξιοτήτων που χρειάζονται για ένα σχέδιο εργασίας. Η ιδέα της ανεστραμμένης τάξης είναι απλή και αποτελεσματική απαιτεί όμως προσεκτική προετοιμασία. Η καταγραφή μιας διάλεξης και γενικότερα η προετοιμασία του εκπαιδευτικού υλικού απαιτεί προσπάθεια και χρόνο από την πλευρά των καθηγητών καθώς και κατανόηση από την πλευρά των μαθητών αφενός για να κατανοήσουν το μοντέλο και δεύτερο ότι είναι προς όφελος τους να προετοιμαστούν για την τάξη. Η εισαγωγή ενός μαθήματος ανεστραμμένης τάξης σημαίνει πρόσθετη εργασία για τον εκπαιδευτικό και μπορεί να απαιτούνται νέες δεξιότητες για αυτόν.

Έκτη μέρα. Τετάρτη 13-4-2016

Συζητήθηκαν τρόποι για τον εμπλουτισμό της αξιολόγησης των μαθητών. Η κεντρική ιδέα για τους εναλλακτικούς τρόπους αξιολόγησης των μαθητών είναι η συμμετοχή τους σε δημιουργικές δραστηριότητες στο σχολείο και στο σπίτι. Οι δραστηριότητες στο σπίτι σε μεγάλο βαθμό αφορούν δραστηριότητες όπου αξιοποιούνται οι νέες τεχνολογίες με τα εργαλεία web2, που μας αναλύθηκαν τη χθεσινή μέρα. Τα εργαλεία μπορούν να συνεργαστούν με την πλατφόρμα Moodle. Αναφέρθηκε η τήρηση φακέλου μαθητή (portofolio), που αξιοποιείται στο σχολείου καθώς και ο ηλεκτρονικός φάκελος του μαθητή. Στην ξενάγηση στο γραφείο των εκπαιδευτικών μας παρουσιάστηκαν δειγματικά εκτυπώσεις από την αξιολόγηση των μαθητών. Το σχολείο έκρινε ότι είναι απαραίτητος ένας διαφορετικός τρόπος αξιολόγησης των μαθητών γιατί έπρεπε η αξιολόγηση να εναρμονιστεί με τις νέες παιδαγωγικές μεθόδους, η αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών στη διοίκηση του σχολείου αλλά κυρίως στη διδασκαλία οδήγησε και στην αξιοποίηση των στους τρόπους αξιολόγησης των μαθητών. Μπορούμε να πούμε ότι όλο το εκπαιδευτικό σύστημα διαχέεται από ένα μαθητοκεντρισμό με τη χρήση των νέων τεχνολογιών για την ενεργό εμπλοκή των μαθητών σε όλα τα στάδια της μαθησιακής διαδικασίας. Θέματα αναφορικά με τη διοίκηση του σχολείου τη συμμετοχή σε Ευρωπαϊκά προγράμματα και την αξιολόγηση των εκπαιδευτικών συζητήσαμε με την Διευθύντρια του σχολείου που μας επισκέφθηκε. Το προηγούμενο διάστημα συμεείχε σε συσκέψεις με για το προγραμματισμό της επόμενης σχολικής χρονιάς. Ο επιμορφωτής αλλά και η Διευθύντρια του σχολείου έδειξαν προθυμία και για μελλοντικές συνεργασίες με τα συμμετέχοντα σχολεία, τη Διεύθυνση Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Δωδεκανήσου και τη Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου.

Στα πλαίσια της επιμόρφωσης, ξεναγηθήκαμε σε όλους τους χώρους του σχολείου, ήρθαμε σε επαφή με μαθητές και άλλους εκπαιδευτικούς. Επισκεφθήκαμε τη βιβλιοθήκη, αίθουσες διδασκαλίας, εργαστήρια, το αμφιθέατρο, αίθουσες συνεδριάσεων του συλλόγου διδασκόντων, χώρους ψυχαγωγίας των μαθητών, το εστιατόριο και το κυλικείο. Οι μαθητές με πολύ μικρό αντίτιμο μπορούν να έχουν γεύμα στο εστιατόριο αρκεί να το δηλώσουν έγκαιρα. Τα γεύματα παρασκευάζονται στο εστιατόριο του σχολείου από ειδικό προσωπικό. Ενημερωθήκαμε για το διοικητικό και βοηθητικό προσωπικό του σχολείου. Μας έδειξαν και αίθουσες, που είναι υπό διαμόρφωση λόγω αλλαγής χρήσης, από αίθουσες διδασκαλίας γίνονται χώροι δημιουργίας για τους μαθητές.

Η επιμορφούμενη ομάδα εντυπωσιάστηκε από την ποικιλία των χώρων του σχολείου. Οι αίθουσες διδασκαλίας φαίνεται ότι είναι ένα μικρό μέρος του σχολείου. Φάνηκε η τάση να μειώνονται οι αίθουσες διδασκαλίας και οι χώροι να μετατρέπονται σε αίθουσες δημιουργίας. Υπήρχε ξεχωριστό εργαστήριο για κάθε κλάδο των φυσικών επιστημών. Κατά τη διάρκεια της επίσκεψης μας στο εργαστήριο βιολογίας διεξάγετο μάθημα και η εκπαιδευτικός έδειχνε με τη βοήθεια του βιντεοπροβολέα το συκώτι ενός θηλαστικού και παράλληλα είχε στο χέρι της ένα αληθινό συκώτι, που μπορούσαν να το πιάσουν και να το περιεργαστούν οι μαθητές. Το σχολικό εργαστήριο χημείας είχε όργανα αντίστοιχα με τα όργανα που έχει ένα χημικό αναλυτικό εργαστήριο. Επισκεφθήκαμε μια αίθουσα που ήταν σε φάση αλλαγής χρήσης από αίθουσα διδασκαλίας να γίνεται στούντιο θεατρικού παιχνιδιού. Η πρωτοβουλία αυτή ανήκει σε εκπαιδευτικούς του σχολείου. Υπήρχε εργαστήριο φυσικής, ηλεκτρισμού, αίθουσα ηλεκτρονικών υπολογιστών αλλά και χώρος επισκευής και συντήρησης ηλεκτρονικών υπολογιστών. Κάθε διδακτικός χώρος είχε βιντεοπροβολέα και υπολογιστή με σύνδεση στο διαδύκτιο.

Στο σύνολό του, το σεμινάριο περιείχε δραστηριότητες, που στόχο είχαν την εξοικείωση των επιμορφούμενων με τις νέες τεχνολογίες. Επιπλέον μας δόθηκε η ευκαιρία να παρακολουθήσουμε μαθήματα και να δούμε τρόπους διδασκαλίας βασισμένους στο επιμορφωτικό υλικό που μας παρουσιάστηκε.

Όλοι οι χώροι μάθησης περιελάμβαναν υπολογιστή με βιντεοπροβολέα, του ίδιου τύπου, για ευκολία στη χρήση και στη συντήρηση. Σε όλους τους χώρους του σχολείου υπήρχε ασύρματη σύνδεση με σταθερό σήμα, που υποστηρίζεται από επαγγελματικού τύπου συσκευές ελεγχόμενες από κεντρικό σύστημα.

Το Λύκειο αποτελείται από ανεξάρτητες οικοδομικές μονάδες, δεν είναι ένα ενιαίο κτήριο. Τα κτήρια συνδέονται με στέγαστρο κατασκευασμένο από αμιαντοτσιμέντο που πρόκειται να αντικατασταθεί σύντομα. Γύρω από κάθε μονάδα υπάρχει πράσινο με δέντρα ή θάμνους, που δίνουν την εντύπωση ότι το σχολείο είναι μέσα σε πάρκο. Υπάρχουν χώροι ανάπαυσης, χαλάρωσης και  ψυχαγωγίας για τους μαθητές. Το κυλικείο στεγάζεται σε μεγάλο χώρο με τραπεζοκαθίσματα. Έξω από το κυλικείο σε σκεπασμένο χώρο υπάρχουν ποδοσφαιράκια για την ψυχαγωγία των μαθητών.

Στο σχολικό συγκρότημα, που είναι το Λύκειο που παρακολουθήσαμε το σεμινάριο ανήκουν και άλλες σχολικές μονάδες όπως Γυμνάσιο, Δημοτικό και Νηπιαγωγείο. Η κάθε σχολική μονάδα έχει το δικό της αύλειο χώρο μεγάλης έκτασης. Στο σχολικό συγκρότημα περιλαμβάνεται και ένα δημοτικό Γυμναστήριο που περιλαμβάνει κλειστό Γήπεδο μπάσκετ, γήπεδο ποδοσφαίρου και τένις. Στους χώρους του κλειστού Γυμναστηρίου περιλαμβάνεται πλήρες αθλητικό υλικό για γυμναστική και διάφορα αθλήματα όπως τοξοβολία, τένις, βολέυ, μπαντμιντον κ.ά. Η απόσταση του Γυμναστηρίου από το σχολείο είναι 400 μέτρα. Κατά την επίσκεψή μας στο γυμναστήριο  οι μαθητές έπαιζαν μπάσκετ στο κλειστό Γυμναστήριο.

Στο σύνολό του, το σεμινάριο περιείχε δραστηριότητες που στόχο είχαν την εξοικείωση των επιμορφούμενων με τις νέες τεχνολογίες αλλά και ξενάγηση στον χώρο του σχολείου. Επιπλέον μας δόθηκε η ευκαιρία να παρακολουθήσουμε μαθήματα και να δούμε τρόπους διδασκαλίας βασισμένους στο επιμορφωτικό υλικό που μας διδάχθηκε.