ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ ΕΡΓΑΛΕΙΟΥ THINGLINK ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ ΕΡΓΑΛΕΙΟΥ THINGLINK ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

Στο πλαίσιο των επιμορφωτικών βιωματικών σεμιναρίων Erasmus που έλαβαν χώρα στη Λισσαβώνα της Πορτογαλίας (σχολικό συγκρότημα «Agrupamento de Escolas de S. João da Talha») και στην πόλη Turnhout του Βελγίου (σχολικό συγκρότημα CVO Taxandria) κατά τα έτη 2015 και 2016 αντιστοίχως, οι συμμετέχοντες είχαν την ευκαιρία να ενημερωθούν και να ευαισθητοποιηθούν σε θέματα χρήσης των νέων τεχνολογιών κατά την εκπαιδευτική διαδικασία.  Πληροφορήθηκαν και εστίασαν σε παραδείγματα καλών εκπαιδευτικών πρακτικών, με τη χρήση του διαδικτύου και συνειδητοποίησαν τη συμβολή των ΤΠΕ στη βελτίωση του καθημερινού διδακτικού περιβάλλοντος. Οι εκπαιδευόμενοι εξοικειώθηκαν επίσης με τη συνεργατική διδασκαλία και μάθηση υποστηριζόμενη από Η/Υ. Ένας από τους στόχους του προγράμματος ήταν και η διάχυση των αποτελεσμάτων του στη σχολική κοινότητα και η εφαρμογή των καλών πρακτικών του εξωτερικού στη διδακτική πράξη.

Κατά την παραμονή στα προαναφερθέντα σχολικά συγκροτήματα διαπιστώθηκε ότι οι εκπαιδευτικοί των αντίστοιχων χωρών αντιμετωπίζουν παρόμοιες  προκλήσεις με τους εκπαιδευτικούς της χώρας μας, δηλαδή μεγάλους αριθμούς μαθητών με ετερογενείς ομάδες μάθησης. Προκειμένου να ανταπεξέλθουν στις νέες προκλήσεις οι εκπαιδευτικοί ως διαμεσολαβητές πλέον της γνώσης, εφαρμόζουν τη διαφοροποιημένη διδασκαλία σε όλα τα στάδια της εκπαιδευτικής πράξης κάνοντας ευρεία χρήση των νέων τεχνολογιών.

Οι συμμετέχοντες στο πρόγραμμα είχαν την ευκαιρία να γνωρίσουν ποικίλα λογισμικά που μπορούν να αξιοποιηθούν στη μαθησιακή διαδικασία ως διδακτικά εργαλεία. Τα εργαλεία αυτά είναι δωρεάν online λογισμικά, και αποτελούν εφαρμογές που μπορούν να χρησιμοποιηθούν τόσο από τους μαθητές όσο και από τους εκπαιδευτικούς σε όλο το εύρος της εκπαιδευτικής διαδικασίας και επιτρέπουν τη δημιουργική έκφραση και την αλληλεπίδραση των μαθητών. Οδηγούν στη μάθηση λαμβάνοντας υπόψη την πολυμορφία της σχολικής τάξης και προωθούν τη διερευνητική και συνεργατική μάθηση. Η συμβολή της χρήσης των εργαλείων των ΤΠΕ στο σχολείο παρέχει άμεση ανατροφοδότηση και ενθαρρύνει την αυτοδιόρθωση, μειώνει τη μονοτονία μίας εργασίας, ξεπερνά τις δυσκολίες των μαθητών και δίνει κίνητρα σε λιγότερο ικανούς μαθητές ή σε μαθητές με διαφορετικές μαθησιακές ανάγκες.

Ένα από τα εργαλεία που παρουσιάστηκαν στο πρόγραμμα ήταν το Web 2.0 εργαλείο Thinglink, μία εφαρμογή ιδιαίτερα απλή και εύχρηστη, η οποία παρέχει τη δυνατότητα δημιουργίας διαδραστικών ηλεκτρονικών εικόνων με κείμενο, εικόνα και βίντεο. Το εργαλείο αυτό δίνει τη δυνατότητα στο χρήστη με μία απλή εγγραφή (sign up) να ανεβάσει από τον υπολογιστή του ή από τον ιστό οποιαδήποτε φωτογραφία-εικόνα και να της προσθέσει δράση. Πατώντας την επιλογή edit tag μπορεί να βάλει σημαδάκια στην εικόνα και σε εκείνο το σημείο να εισάγει κείμενο, εικόνα, ή βίντεο. Γρήγορα, εύκολα, απλά.

Αξιοποιώντας τα χαρακτηριστικά του λογισμικού τόσοι οι εκπαιδευτικοί όσο και οι μαθητές μπορούν να δημιουργήσουν κολάζ από εικόνες και σε κάθε τμήμα του κολάζ να προσθέσουν συνδέσμους με πολυμεσικό υλικό. Ο εύκολος και παιγνιώδης τρόπος κατασκευής των διαδραστικών αφισών, οι δυνατότητες που προσφέρει για τη διαμόρφωση ενός συνεργατικού διερευνητικού μαθησιακού περιβάλλοντος, καθώς επίσης και οι δυνατότητες αξιοποίησής του στη διαδικασία παροχής ανατροφοδότησης στους μαθητές ήταν οι λόγοι που με ώθησαν στην  ενσωμάτωσή του στην εκπαιδευτική διαδικασία. Ο συνδυασμός κειμένου, κινούμενων εικόνων, ήχου, βίντεο, ελκύει και ενθουσιάζει τα παιδιά, ενεργοποιεί τη σύνδεση ανάμεσα στην τεχνολογία και στο γνωστικό αντικείμενο αλλά παράλληλα, κινητοποιεί την ενεργή συμμετοχή τους και εμπλουτίζει τον ενθουσιασμό τους για τη μάθηση.

Αρχικά, το εργαλείο χρησιμοποιήθηκε διερευνητικά στο μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας της Α΄ Λυκείου στην ενότητα  «Διάλογος- Προϋποθέσεις για την επιτυχία ενός διαλόγου/μιας συνομιλίας». Οι διδακτικοί στόχοι της συγκεκριμένης ενότητας είναι οι μαθητές: α) να κατανοήσουν εναργώς τις συνθήκες υπό τις οποίες ένας διάλογος άλλοτε αποβαίνει αποτελεσματικός και άλλοτε ατελέσφορος, β) να διαπιστώσουν τη συνεισφορά του διαλόγου στις διαπροσωπικές και συλλογικές σχέσεις και γ) να υιοθετήσουν τέτοιες στάσεις και συμπεριφορές απέναντι στους συζητητές τους, ούτως ώστε να προάγουν τον υγιή και γόνιμο διάλογο που διεξάγεται μέσα σε ένα δημοκρατικό κλίμα με σεβασμό στις αντιλήψεις και στη διαφορετικότητα των άλλων.

Για την παρουσίαση του μαθήματος έγινε χρήση του λογισμικού powerpoint. Στο πλαίσιο λοιπόν της διαδικασίας παροχής ανατροφοδότησης στους μαθητές ενσωματώθηκε στην παρουσίαση μια διαδραστική ηλεκτρονική αφίσα κατασκευασμένη με το εργαλείο thinglink. (Μεταβείτε στην παρουσίαση ακολουθώντας τον παρακάτω υπερσυνδέσμο) http://www.slideshare.net/tsakalilia1971/ss-72094567

Οι μαθητές ανταποκρίθηκαν με ενθουσιασμό στον νέο αυτόν τρόπο παρουσίασης και επεξεργασίας του μαθήματος. Παρακολούθησαν με ενδιαφέρον το μάθημα και θέλησαν να πληροφορηθούν για τον τρόπο λειτουργίας του συγκεκριμένου λογισμικού. Αρκετοί μαθητές μάλιστα εκδήλωσαν την επιθυμία να χρησιμοποιήσουν το εργαλείο αυτό και στα προϊόντα της τελικής αξιολόγησή τους στο αντίστοιχο μάθημα. Διαπιστώθηκε λοιπόν ότι μέσα από καινούργια περιβάλλοντα μάθησης με τη χρήση των ΤΠΕ οι μαθητές διαμορφώνουν θετική στάση για την εκπαιδευτική διαδικασία.

Η θετική ανταπόκριση των μαθητών στην εφαρμογή του εργαλείου thinglink  στο μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας, αποτέλεσε την αφετηρία για μια νέα απόπειρα αξιοποίησής του στα πλαίσια τώρα της ενότητας «Κλασική εποχή-Το έργο του Μ. Αλεξάνδρου» στο μάθημα της Ιστορίας Α΄ Λυκείου. Η εκπαιδευτικός μετέβη στον υπερσύνδεσμο https://www.thinglink.com/scene/885907973556142080 και οι μαθητές περιηγήθηκαν στην «αφίσα» του μαθήματος.

Στη διαδραστική αυτή αφίσα ενσωματώθηκαν πληροφορίες και εικόνες από την ηλεκτρονική εγκυκλοπαίδεια Βικιπαίδεια, ένας διαδραστικός χάρτης με τις κατακτήσεις του Μ. Αλεξάνδρου από τον δικτυακό τόπο «Ελληνικός Πολιτισμός», το ντοκιμαντέρ «Μέγας Αλέξανδρος-Μεγάλοι Έλληνες του BBC» και το powerpoint του Κώστα Μπακάλη «4. ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ». Για άλλη μια φορά οι μαθητές ανταποκρίθηκαν θετικά στην εφαρμογή του εργαλείου thinglink στην εκπαιδευτική πράξη, γεγονός που ενθάρρυνε την υποφαινόμενη να αξιοποιήσει το λογισμικό αυτό σε όλο το εύρος της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Κατόπιν συζητήσεως στην τάξη, οι μαθητές αποφάσισαν να χρησιμοποιήσουν το εργαλείο αυτό στα προϊόντα της τελικής αξιολόγησής τους στην ενότητα «Κλασική εποχή 480-323 π.Χ.».

Αρχικά οι μαθητές εξοικειώθηκαν με τη λειτουργία του εργαλείου. Χωρίστηκαν σε ομάδες και σύμφωνα με τις αρχές της διαφοροποιημένης μάθησης, η κάθε ομάδα, ανάλογα με τα ενδιαφέροντα της, επέλεξε και το θέμα της εργασίας της (1^η Διδακτική ώρα).

Στη συνέχεια (2^η διδακτική ώρα) αναζήτησαν υλικό για την εκπόνηση της εργασίας τους, ανατρέχοντας τόσο στο σχολικό τους βιβλίο όσο και στο διαδίκτυο. Καθώς ο ρόλος της εκπαιδευτικού ήταν καθοδηγητικός, οι μαθητές λειτούργησαν διερευνητικά, με κριτική σκέψη και ομαδικό πνεύμα. Έμαθαν να αυτενεργούν και αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες, να συνεργάζονται και να χρησιμοποιούν εναλλακτικούς τρόπους εύρεσης πληροφοριών, οι οποίες λόγω του βιωματικού και εποπτικού τρόπου πρόσληψής τους αποκτούν σύντομα τον χαρακτήρα των γνώσεων. Αξίζει να σημειωθεί ακόμη ότι μέσα από την επεξεργασία πολυτροπικού υλικού και τη διασύνδεση τους με ποικίλες ιστοσελίδες, οι μαθητές μπόρεσαν να γνωρίσουν ποικίλες μεθόδους αναζήτησης της γνώσης, καθώς και να συνδέσουν τη μάθηση με τις πηγές της.

Το παραγόμενο προϊόν κάθε ομάδας παρουσιάστηκε στην ολομέλεια της τάξης (3^η διδακτική ώρα). Ακολούθησε συζήτηση και σχολιασμός των εργασιών τους. Στη συνέχεια οι μαθητές κατανοώντας τα οφέλη της ομαδοσυνεργατικής και διερευνητικής μάθησης με τη χρήση των εργαλείων των ΤΠΕ, εκδήλωσαν την επιθυμία να εργαστούν αναλόγως και στις επόμενες ενότητες του μαθήματος. Τέλος,  έχοντας πλέον εξοικειωθεί με το περιβάλλον εργασίας του thinglink, ενδιαφέρθηκαν να το αξιοποιήσουν περαιτέρω στις «Δημιουργικές Εργασίες» που σύντομα θα κληθούν να εκπονήσουν. Κάποιες ομάδες μάλιστα πρότειναν στα πλαίσια των δημιουργικών εργασιών να εξελίξουν τις αφίσες που κατασκεύασαν στη παρούσα φάση, είτε ενσωματώνοντας νέες πληροφορίες-συνδέσμους σ΄ αυτές, είτε δημιουργώντας νέες αφίσες που στη συνέχεια θα προστεθούν-ενσωματωθούν  στις προ υπάρχουσες.

Αντιπροσωπευτικά δείγματα της εργασίας των μαθητών ανά ομάδες  παρουσιάζονται στους παρακάτω συνδέσμους:

ΟΜΑΔΑ Α  (Ο Περικλής του Ξανθίππου ο Χολαργεύς)

https://www.thinglink.com/scene/886228415521226754

ΟΜΑΔΑ Β  (Κλασική εποχή- κολάζ διαδραστικών αφισών)

https://www.thinglink.com/scene/887382118626230273

ΟΜΑΔΑ Γ (Ο Πελοποννησιακός πόλεμος)

https://www.thinglink.com/scene/885963039508004867

ΟΜΑΔΑ Δ (Αλέξανδρος ο Μέγας της Μακεδονίας)

htts://www.thinglink.com/scene/885969403433189379

Κατά τη διεξαγωγή των παραπάνω δραστηριοτήτων προωθήθηκε η συνεργατική και ομαδοσυνεργατική μάθηση. Οι μαθητές απέκτησαν δεξιότητες στη χρήση των εργαλείων των ΤΠΕ και παρήγαγαν πρωτότυπα πολυτροπικά κείμενα προϊόντα προσωπικής έρευνας. Η χρήση των πολυτροπικών κειμένων και η εφαρμογή της διαφοροποιημένης διδασκαλίας δημιούργησε ένα εκπαιδευτικό περιβάλλον ευέλικτο, ικανό να υποστηρίξει όλους τους μαθητές ανεξαρτήτως μαθησιακής ετοιμότητας και επιδόσεων.

Συμπερασματικά, οι ΤΠΕ αξιοποιούμενες κατάλληλα, μπορούν να βελτιώσουν την ποιότητα της παρεχόμενης εκπαίδευσης, δημιουργώντας περιβάλλοντα μάθησης που αφενός μεν προάγουν τη συλλογικότητα και τη συνεργασία μεταξύ των μαθητών, αφετέρου δε κινητοποιούν το ενδιαφέρον και τη συμμετοχικότητά τους στην εκπαιδευτική διαδικασία.

Η αξιολόγηση της διαδικασίας

Οι μαθητές επέδειξαν όχι μόνο σοβαρότητα και ωριμότητα στην εκτέλεση των παραπάνω δραστηριοτήτων, αλλά και υπερβολικό ζήλο. Ενισχύθηκε η θετική στάση τους απέναντι στις ΤΠΕ και επιτεύχθηκε η επανατροφοδότηση της ενότητας «η κλασική εποχή» με τον πιο ευχάριστο και παιγνιώδη τρόπo. Οι μαθητές ένιωσαν ιδιαίτερη ικανοποίηση που έμαθαν σε σύντομο χρονικό διάστημα να χειρίζονται με άνεση ένα νέο λογισμικό, το οποίο τους κίνησε μάλιστα το ενδιαφέρον και για περαιτέρω προσωπικές δημιουργίες.

 H κάθε ομάδα ανάλογα με τα ενδιαφέροντά της, επέλεξε και το θέμα της εργασίας της. Το δυναμικό και  καινοτόμο ψηφιακό περιβάλλον του ThingLink κινητοποίησε την επιθυμία των μαθητών για τη διερεύνηση ποικίλων θεμάτων της κλασικής περιόδου. Κατά την υλοποίηση των παραπάνω δραστηριοτήτων οι μαθητές μπόρεσαν:

·         να εμβαθύνουν στα γεγονότα της κλασικής εποχής

·         να γνωρίσουν τη ζωή και το έργο των μεγάλων προσωπικοτήτων της αντίστοιχης περιόδου

·         να συλλάβουν το ιστορικό παρελθόν ως ολότητα, ως συνάρθρωση των ποικίλων πεδίων της ανθρώπινης δραστηριότητας

·         να συνθέσουν και να παρουσιάσουν με τρόπο ολοκληρωμένο και διεξοδικό ιστορικά θέματα

·         να αναλύσουν  ιστορικά δεδομένα και να τα αξιοποιήσουν για τη βαθύτερη κατανόηση του ιστορικού παρελθόντος

·         να αναπτύξουν πνεύμα συνεργασίας και ομαδικότητας κατά τη μαθησιακή διαδικασία

·         να αναπτύξουν και να αξιοποιήσουν δεξιότητες για αναζήτηση, χρήση, αξιολόγηση πληροφοριών από το διαδίκτυο

·         να αποκομίσουν τα μεγαλύτερα δυνατά οφέλη από τον συνδυασμό μάθησης, συνεργασίας και χρήσης των ΤΠΕ.

 

Εν κατακλείδι, το λογισμικό ThingLink  αποτελεί ένα πολύτιμο εργαλείο διδασκαλίας, γιατί ενσωματώνει ποικιλία θεμάτων, την πολυαισθητηριακή επεξεργασία θεμάτων έναντι της παραδοσιακής διδασκαλίας αυτών, μοναδικές εναλλακτικές αξιολογήσεις και διαφοροποιημένες εκπαιδευτικές δραστηριότητες.

Η δημιουργική και πολυμεσική φόρμα του ThingLink κρατά τους μαθητές απασχολημένους με το περιεχόμενο του μαθήματος, και κινητοποιεί την επιθυμία τους να εξερευνήσουν θέματα για τα οποία μπορεί προηγουμένως να έδειχναν μικρότερο ενδιαφέρον. Ενθαρρύνει τον ψηφιακό γραμματισμό και ενισχύει την ανεξάρτητη δημιουργική έκφραση, τη θετική σχέση μαθητή-δασκάλου και την ομαδοσυνεργατική μάθηση.

Οι διαδραστικές εικόνες που δημιουργούνται δεν μπορούν να αποθηκευτούν στον υπολογιστή. Αντίθετα, μπορούν να διαμοιραστούν μέσω κοινωνικών δικτύων και υπερσυνδέσμου, αλλά και να ενσωματωθούν σε κάποια ιστοσελίδα ή blog από όπου μπορούν να έχουν  πρόσβαση οι μαθητές μας.